Nội dung chính
Xem Nếp sống thanh lịch, văn minh của người Hà Nội trong cách giao lưu và gặp gỡ 2024
Thăng Long – Hà Nội với truyền thống “Ngàn năm văn hiến”, đã được người dân cả nước ca ngợi với những nét đẹp trong tính cách: hào hoa, phong nhã, thanh lịch. Những nét đẹp về tính cách của Người Hà Nội được hình thành dần từ bao nhiêu đời người dân Thăng Long – Hà Nội
Nếp sống thanh lịch, văn minh của người Hà Nội trong cách giao lưu và gặp gỡ
GIÁO DỤC NẾP SỐNG THANH LỊCH, VĂN MINH
Ngày:
Tiết: 1 Bài 1
THANH LỊCH, VĂN MINH – NÉT ĐẸP CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu:
Giúp học sinh học hỏi, tiếp thu truyền thống thanh lịch, văn minh – nét đẹp
văn hóa đặc trưng của người Hà Nội. Từ đó làm thay đổi nhận thức, hành vi, góp phần
đào tạo, xây dựng các thế hệ người Hà Nội ngày càng thanh lịch,
văn minh.
II/Phương pháp: Pháp vấn-thảo luận
III/Lên lớp:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra bài cũ: Kiểm tra chuẩn bị của học sinh
3.Bài mới:
I. NGƯỜI HÀ NỘI THANH LỊCH, VĂN MINH
1. Thế nào là người thanh lịch, văn minh?
Hoạt động chung Nội dung
Muốn biết người nào đó có thanh
lịch văn minh hay không, ta cần
nhìn nhận đánh giá ở những
điểm nào?
Có phải cứ thấy người khác có
cái mới là ta học theo, thì mới
được gọi là văn minh?
Người thanh lịch, văn minh là người có
hành vi trong sinh hoạt (ăn, mặc, ở, nói năng, đi
lại), giao tiếp, ứng xử lịch sự, nhã nhặn ở mọi hoàn
cảnh và mọi nơi, mọi lúc.
Người thanh lịch, văn minh là người biết kế
thừa có chọn lọc những nét đẹp của truyền thống, biết
tiếp thu những cái hay, cái tiến bộ và thể hiện trong
đời sống hàng ngày.
Tóm lại:
Thanh lịch, văn minh là nét đẹp văn hóa của con người có hiểu biết và tâm hồn
trong sáng.
2. Thanh lịch, văn minh – Nét đẹp của người Hà Nội
a. Quan niệm về Người Hà Nội
Hoạt động chung Nội dung
Em hiểu gì về Hà Nội?
Nhận định của em thế nào là
người Hà Nội?
Người Hà Nội có cách cư xử
như thế nào?
Hà Nội là Thủ đô của cả nước. Vì thế, dân cư từ
mọi nơi có thể về Hà Nội làm ăn, sinh sống, học tập,
công tác. Khi những người dân tứ xứ về Hà Nội định
cư, các phong tục, tập quán, nếp sống đẹp mà họ mang
theo sẽ góp phần làm phong phú thêm nét văn hóa đặc
sắc của Thủ đô là thanh lịch, văn minh.
Trả lời câu hỏi Thế nào là người Hà Nội, tuy
còn có nhiều cách hiểu khác nhau nhưng đa số ý kiến
thống nhất rằng: người Hà Nội là những người đã và
Page 1
đang sống, sinh cơ lập nghiệp trên đất Hà Nội. Dù
quan niệm thế nào đi chăng nữa thì chỉ có những người
sống ở Hà Nội, yêu Hà Nội, gắn bó với Hà Nội, học
được những cái hay, cái đẹp của Hà Nội, có hành vi,
giao tiếp, ứng xử văn hóa mới xứng đáng với Hà Nội,
mới gọi là người Hà Nội thanh lịch, văn minh.
b. Những biểu hiện thanh lịch, văn minh của người Hà Nội
Người Hà Nội thanh lịch, văn minh thể hiện từ trong sinh hoạt cá nhân đến giao
tiếp, ứng xử ngoài xã hội.
Hoạt động chung Nội dung
Em hãy nêu những biểu hiện cụ
thể về nét thanh lịch, văn minh
của người Hà Nội?
-Trong cách ăn uống?
-Trong cách nói năng?
-Trong trang phục?
-Trong cách sắp xếp nơi ở?
– Trong cách ăn uống:
Người Hà Nội là những người có kiến thức về
việc ăn uống, biết nâng việc ăn uống lên thành nghệ
thuật mà người ta thường gọi là nghệ thuật ẩm thực.
Dù ăn uống với ai trong hoàn cảnh nào, thời
gian nào, thì người Hà Nội đều có thái độ, cách ứng
xử chuẩn mực, phù hợp tạo nên không khí chân
thành, cởi mở đối với mọi người.
– Trong cách nói năng
Người Hà Nội luôn biết sử dụng lời nói sao
cho hay, cho đẹp, cách nói lưu loát, nhã nhặn, lịch
sự, khiêm nhường, tôn trọng người đối thoại.
Người Hà Nội có cách phát âm và dùng từ
chuẩn xác khi nói, gây được thiện cảm đối với người
nghe.
– Trong trang phục
Người Hà Nội ưa chuộng sự gọn gàng, tề
chỉnh và trang nhã ở mọi nơi, mọi lúc, không cầu kì,
lòa loẹt, không phô trương, lố lăng.
Người Hà Nội phân biệt trang phục trong nhà,
khi ra đường, lúc tiếp khách, khi lao động, dự lễ hội,
biết tiếp thu cách ăn mặc thời trang, phù hợp cuộc
sống hiện đại, biết cách phối hợp màu sắc để bộ trang
phục vừa hiện đại mà vẫn giữ được vẻ nền nã, lịch
sự.
– Trong cách sắp xếp nơi ở
Người Hà Nội nhà ở dù rộng, hẹp vẫn sắp xếp
gọn gàng, ngăn nắp, bày biện đồ dùng hài hòa, hợp lí,
Page 2
-Trong cách đi đứng, ngồi, nằm?
Trong giao tiếp, ứng xử với
những người xung quanh và với
khách nước ngoài?
vệ sinh sạch sẽ. Đặc biệt, rất chú ý phòng khách, nơi
thờ tự, góc học tập của học sinh.
Những gia đình có điều kiện, bố trí phòng ở
phù hợp hướng gió, phong tục tập quán, thuận tiện
cho sinh hoạt chung của gia đình.
– Trong cách đi, đứng, ngồi, nằm
Người Hà Nội đi đứng nhẹ nhàng, khoan thai,
đĩnh đạc, luôn thể hiện sự tự tin của bản thân. Không
vội vàng, hấp tấp, không kéo lê giầy dép, đi đứng ngả
nghiêng. Ngay trong cách ngồi, nằm cũng ý tứ, phù
hợp với giới tính, tuổi tác và hoàn cảnh cụ thể.
– Trong giao tiếp, ứng xử
Người Hà Nội luôn có thái độ hòa nhã đúng
mực, khiêm tốn với mọi người. Biết kính già, yêu trẻ,
biết giúp đỡ chia sẻ với mọi người khi gặp khó khăn,
hoạn nạn.
Trong giao tiếp, ứng xử Người Hà Nội luôn tế
nhị, lịch sự, luôn có ý thức về lời ăn tiếng nói, cử chỉ,
tác phong của mình ở mọi nơi, mọi lúc cho phù hợp,
nhất là ở nơi công cộng, nơi đông người, với người lạ
và với người nước ngoài; biết nói lời cảm ơn, xin
lỗi, có sự tự trọng và thái độ tôn trọng gười khác.
Tóm lại:
Người Hà Nội có ý thức giữ gìn trật tự, vệ sinh chung, yêu và thân thiện với thiên
nhiên, giữ gìn bảo vệ môi trường sống, bảo vệ di tích, danh thắng, bảo vệ của công, tài
sản xã hội.
XÂY DỰNG NẾP SỐNG THANH LỊCH, VĂN MINH CỦA HỌC SINH HÀ NỘI
1. Chúng ta tự hào là người Hà Nội
Hà Nội vùng đất địa linh nhân kiệt, giàu đẹp, văn hiến, anh hùng. Mảnh đất
thiêng mang hình thế rồng cuộn hổ ngồi, nhìn sông dựa núi, muôn vật phong phú, tốt
tươi chính là nơi hội tụ của bốn phương đất nước.
Hoạt động chung Nội dung
Tại sao ta lại tự hào là người
Hà Nội?
Chúng ta cần phải giữ gìn
những gì?
Thanh lịch, văn minh là nét đẹp văn hoá truyền
thống đặc trưng của Hà Nội, góp phần làm nên phong
cách người Hà Nội trong mắt người dân cả nước và bạn
bè quốc tế. Bởi thế, được sống và học tập ở Hà Nội vừa là
vinh dự, vừa là niềm tự hào cho mỗi chúng ta. Mỗi học
sinh Thủ đô cần biết giữ gìn, kế thừa và phát huy truyền
Page 3
thống thanh lịch, văn minh góp phần làm cho Thủ đô
ngày càng giàu đẹp.
2. Học sinh Thủ đô xây dựng nếp sống thanh lịch, văn minh
Học sinh thủ đô xây dựng nếp sống thanh lịch, văn minh thông qua những hành vi
sinh hoạt, giao tiếp, ứng xử văn hoá ở mọi nơi, mọi lúc.
Hoạt động chung Nội dung
Là học sinh, chúng ta cần phải làm
những gì để xây dựng Thủ đô văn
minh, thanh lịch?
Hãy nêu những việc làm và hành
động cụ thể?
-Trong gia đình?
-Trong nhà trường?
-Ngoài xã hội?
– Trong gia đình
Hiếu thảo với ông bà, cha mẹ; quan tâm,
chăm sóc, nhường nhịn anh em trong gia đình; biết
giữ gìn nề nếp gia phong; cư xử có văn hóa, tôn
trọng mọi thành viên trong gia đình; tự giác giúp
đỡ gia đình những công việc phù hợp với khả năng
và sức khỏe của bản thân.
– Trong nhà trường
Biết kính trọng thầy cô giáo, thực hiện đúng
nghĩa vụ và bổn phận của người học sinh; biết
đoàn kết, thương yêu, giúp đỡ bạn bè, ứng xử khéo
léo, tế nhị với mọi người xung quanh; có ý thức
bảo vệ tài sản và giữ gìn cảnh quan nhà trường
xanh – sạch – đẹp, xây dựng nhà trường văn hóa,
học sinh thanh lịch.
– Ngoài xã hội
Biết nói lời hay, làm việc tốt, ứng xử đẹp, lễ
phép với người lớn tuổi, tôn trọng và giúp đỡ mọi
người; biết ăn mặc gọn gàng, sạch sẽ; biết cách đi
đứng, cử chỉ, nói năng lịch sự, phù hợp; biết giữ vệ
sinh nơi công cộng, bảo vệ môi trường.
Tóm lại:
Chúng ta tự hào vì mình là người Hà Nội, được kế thừa những nét đẹp văn hóa
truyền thống của cha ông. Chứng kiến sự đổi thay của Hà Nội hôm nay, mỗi người càng
thấy có trách nhiệm đóng góp công sức nhỏ bé của mình cho sự phát triển của Thủ đô và
đất nước.
4.Củng cố :
Giáo viên nhắc lại nội dung bài học.
Cho Học sinh đọc bài đọc thêm :
« BẢO TỒN NÉT THANH LỊCH CỦA NGƯỜI HÀ NỘI»
Page 4
Ngày:
Tiết: 2-3 Bài 2
CÁCH ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu:
Chỉ dẫn học sinh thực hiện đúng các hành vi nói nghe, ăn uống, trang phục, ở,
cử chỉ, vui chơi, giao tiếp, ứng xử.
Tập trung vào giáo dục nếp sống thanh lịch, văn minh, một khía cạnh của lối sống
văn hóa. Nội dung chủ yếu là chỉ dẫn các hành vi thanh lịch, văn minh trong sinh hoạt cá
nhân, trong giao tiếp, ứng xử giữa người với người, giữa con người với thiên nhiên, môi
trường.
II/Nội dung-Phương pháp:Thảo luận, pháp vấn, đóng kịch
III/Lên lớp:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra bài cũ:
Thế nào là người thanh lịch, văn minh?
3.Bài mới:
I. VÀI NÉT VỀ VIỆC ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
Nói đến cách ăn uống của người Hà Nội là nói đến một nét đẹp văn hóa mang đặc
trưng riêng của người Thủ đô. Cách ăn uống được thể hiện qua việc lựa chọn món ăn, đồ
uống, cách chế biến, trình bày, cách thưởng thức món ăn.
1. Lựa chọn món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Hãy nêu những biểu hiện chứng
tỏ người Hà Nội có cách thưởng
thức món ăn,đồ uống khác hẳn
những người ở vùng miền khác?
Hãy nêu ví dụ cụ thể?
Thế nào là sử dụng đồ uống hợp
lí?
Người Hà Nội xưa nay vốn sành ăn, uống.
Ăn món gì, đồ uống thế nào, luôn được cân nhắc,
lựa chọn.
Người Hà Nội biết cách chọn món ăn theo
mùa, phù hợp với sức khỏe, khẩu vị, điều kiện kinh
tế mỗi gia đình.
Trong bữa cơm hàng ngày, trên mâm cơm
thường có món mặn, bát canh, đĩa rau, có thể có
thêm món nhạt để khai vị đầu bữa. Cách chọn món
trong bữa cơm khách của các bà nội trợ Hà thành
thể hiện thái độ tiếp đón chu đáo, tùy vào điều kiện
kinh tế và đối tượng được mời. Chọn món ăn trong
ngày lễ, tết vừa thể theo tập tục vừa theo yêu cầu
đảm bảo dinh dưỡng, ngon miệng, đẹp mắt, có khi
là sang trọng, lạ miệng.
Cách chọn đồ uống cũng theo từng hoàn
cảnh cụ thể, phù hợp với tính chất của bữa ăn, đối
Page 5
Đồ uống truyền thống là gì?
tượng có mặt trong bữa ăn. Theo vậy mà chọn
rượu, bia hay nước ngọt. Đồ uống sử dụng ngoài
bữa ăn của người Hà Nội rất phong phú với các loại
nước giải khát như nước hoa quả ngâm, sinh tố hoa
quả tươi hay các loại trà như trà sen, trà nhài, và
nước uống truyền thống như chè xanh, nụ vối,
2. Chế biến món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Hãy nêu cách chế biến một món ăn
thường ngày trong gia đình em?
Riêng với người Hà Nội cách chế
biến món ăn, đồ uống rất độc đáo.
Hãy chỉ ra nét độc đáo đó?
Trong chế biến món ăn, người Hà Nội rất chú
trọng dùng đúng nguyên liệu cho món ăn, coi trọng
gia vị (đặc biệt là các loại hạt và rau gia vị) – yếu tố
cân bằng các nguyên liệu tạo nên món ăn có lợi cho
sức khỏe đồng thời có tác dụng làm nổi bật hương
vị đặc trưng của món ăn.
Trong chế biến món ăn, các khâu trong quy
trình nấu nướng rất được coi trọng. Chính quy trình
và kĩ thuật chế biến đã góp phần sáng tạo nên các
món ăn riêng của Hà Nội như phở, cốm vòng, chả
cá,
Về đồ uống, ngoài cách sử dụng hoa quả để
làm các loại nước uống thì sự thanh lịch tinh tế còn
thể hiện rất rõ trong cách chế biến và thưởng thức
trà ướp sen, nhài
3. Trình bày món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Trình bày món ăn, đồ uống tùy
thuộc vào năng khướu thẩm mĩ
của mỗi người.
Em hãy nêu một ví dụ về cách
trang trí một món ăn, đồ uống
của người Hà Nội ?
Cách trình bày món ăn thể hiện trình độ thẩm
mĩ và cốt cách thanh lịch rất đặc trưng của người
Hà Nội. Món ăn nào được để vào loại bát, đĩa ấy rất
phù hợp. Bày món ăn không cốt để khoe nhiều nên
không bao giờ quá đầy, chỉ để vừa phải tạo cảm
giác ngon mắt, ngon miệng.
Món ăn thường được trang trí cùng các phụ
liệu như các loại rau, củ, quả tỉa hoa kết hợp với lá
rau để kết hợp màu sắc tạo nên sự hấp dẫn.
Về đồ uống, tùy loại mà sử dụng cốc, tách
phù hợp. Riêng với rượu cũng đã có rất nhiều loại
ly, cốc khác nhau. Nước hoa quả cũng có loại cốc
Page 6
riêng. Ấm, tách để uống trà cũng được chọn lựa khá
tỉ mỉ, tùy theo trà pha ấm hay trà túi lọc, uống nóng
hay thêm đá
4. Thưởng thức món ăn, đồ uống
Hoạt động chung Nội dung
Người văn minh, thanh lịch có
cách thưởng thức món ăn, đồ
uống như thế nào?
Em hãy nêu biểu hiện cụ thể?
Thưởng thức một món ăn hay một đồ uống đầu tiên
là cảm nhận sự hấp dẫn của món ăn bằng thị giác,
khứu giác rồi mới đến vị giác và cả thính giác.
Người thanh lịch không ăn uống xô bồ; thưởng
thức một món ngon bao giờ cũng coi trọng dư vị để
lại của nó, rồi cả ngẫm nghĩ để trân trọng sự tài
hoa, khéo léo của con người.
Đặc biệt việc kết hợp thưởng thức các món
ăn cũng là nét đặc trưng riêng, như cốm thường ăn
kèm với chuối trứng cuốc, bánh dày ăn kèm với giò
lụa, bánh cuốn thì ăn với chả quế, nước mắm cà
cuống hoặc mỗi món lại ăn kèm với một loại rau
gia vị khác nhau
THANH LỊCH, VĂN MINH TRONG CÁCH ĂN UỐNG CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
1. Thanh lịch, văn minh trong cách ăn của người Hà Nội
a. Trong bữa cơm gia đình
Hoạt động chung Nội dung
Vai trò của bữa cơm gia đình?
Để có bữa cơm gia đình đầm ấm,
chúng ta cần phải làm gì?
Những chuẩn bị trước và trong bữa
ăn?
Bữa cơm gia đình có vị trí rất quan trọng
trong cuộc sống. Đó là dịp cả gia đình đoàn tụ sau
một ngày làm việc, học tập. Bữa cơm gia đình với
những món ăn quen thuộc tạo sự ấm cúng, là nơi
các thành viên thể hiện tình cảm, sự quan tâm lẫn
nhau. Bữa cơm gia đình góp phần quan trọng tạo
nên hạnh phúc và truyền thống gia đình.
Để có bữa cơm gia đình đầm ấm, con cái có
thể tham gia vào việc chuẩn bị như giúp mẹ nhặt
rau, vo gạo rồi lấy bát, so đũa, sắp xếp món ăn,
chuẩn bị bàn ăn hay chỗ ngồi cho cả nhà
Trước khi ăn phải rửa tay sạch sẽ. Khi ngồi
vào vị trí phải ngồi ngay ngắn, không dạng chân
hoặc co chân lên ghế.
Trong bữa cơm gia đình, lời mời rất được coi
Page 7
Điều gì được coi trọng nhất trong
bữa ăn?
Sau bữa ăn bổn phận của con, cháu
là phải làm gì?
trọng. Phải mời từ ông bà, cha mẹ, Mời trước khi
ăn và mời khi mình kết thúc bữa ăn.
Khi ăn thường phải khoan thai, nhẹ nhàng,
không nhai tóp tép, nhồm nhoàm, húp xuỵt xoạt, gõ
bát đũa ầm ĩ. Khi gắp thức ăn mời ông bà, cha mẹ.
phải dùng đũa riêng hoặc quay đầu. Gắp thức ăn
hay chan canh phải quan sát, ý tứ, không để rơi vãi,
không gắp khi người khác đang gắp, không khoắng
đũa vào bát canh chung. Không chỉ gắp thứ mình
thích, không bới thức ăn, không lật chọn miếng
ngon, không gắp lên bỏ xuống, không nên gắp cho
vào miệng luôn. Khi được người khác gắp mời,
phải nói lời cảm ơn. Không vừa ăn vừa làm việc
riêng. Khi ho, hắt hơi phải quay mặt ra phía
ngoài
Sau bữa cơm, bậc con cháu phải lấy tăm, lấy
nước. Việc đưa mời, phải bằng hai tay một cách lễ
phép. Dùng nước sau bữa ăn cũng phải từ tốn,
không súc miệng sòng sọc hay chép miệng chèm
chẹp; xỉa răng không che miệng, vẩy tăm là thiếu
lịch sự.
b. Khi nhà có khách
Hoạt động chung Nội dung
Khi gia đình có khách, là chủ nhà
ta phải làm những gì?
Khi tiếp khách ta cần tránh những
gì?
Khi tiếp khách càng phải ý tứ hơn từ cách
chọn món đến mời chào khách. Chủ nhà không
được rời mâm, đứng dậy quá sớm, không nói những
chuyện không vui hoặc bày tỏ thái độ không vừa
lòng, đánh mắng con cháu trong bữa ăn.
Chủ nhà luôn phải để ý đến sở thích của
khách để tiếp thức ăn, đồ uống phù hợp, thể hiện
tinh thần hiếu khách, biết giữ chừng mực: ân cần,
niềm nở nhưng không suồng sã, không tiếp quá
nhiều thức ăn một lúc hoặc ép khách uống rượu,
bia.
Mời nước khách trước và sau bữa ăn cũng cần
lịch sự, chu đáo để khách vừa lòng.
Page 8
c. Trong những dịp liên hoan và ở nơi công cộng
Hoạt động chung Nội dung
Cách cư xử ở nơi công cộng,
chỗ đông người?
Khi ăn uống ở những nơi đông
người, nơi công cộng ta cần
tránh điều gì?
Trong những dịp liên hoan, sinh nhật, cưới hỏi,
gặp gỡ bạn bè, cần có thái độ ứng xử phù hợp, tạo
được không khí vui vẻ, thoải mái, dễ chịu cho mọi
người xung quanh.
Việc mời nhau trước bữa ăn hoặc mời cùng
thưởng thức một món nào đó tạo cho tất cả mọi người
cảm giác mình được người khác quan tâm.
Khi đi ăn uống ở những nơi công cộng như ở
nhà hàng, quán sá (dù bữa chính hay chỉ là ăn quà) thì
việc chọn chỗ ngồi cũng được chú ý. Người xưa đã nói
ăn trông nồi, ngồi trông hướng nên không được bạ
đâu ngồi đấy. Khi ăn phải giữ lịch sự, tránh làm ảnh
hưởng đến những người xung quanh; không nói, cười
ồn ào, không chê bai, sách nhiễu, gây khó chịu cho
người khác. Khi yêu cầu người phục vụ điều gì, người
Hà Nội thanh lịch bao giờ cũng không quên kèm từ
làm ơn vào lời nói của mình.
Ăn ở ga tàu, bến xe, những tụ điểm đông người, gồm
nhiều thành phần xã hội khác nhau, cần tế nhị, chừng
mực để không làm ảnh hưởng đến những người xung
quanh. Cần giữ gìn vệ sinh sạch sẽ nơi công cộng.
2. Thanh lịch, văn minh trong cách uống của người Hà Nội
Hoạt động chung Nội dung
Hãy nêu những biểu hiện thanh
lịch, văn minh cụ thể của người
Hà nội?
-Văn minh, thanh lịch khi uống
nước?
-Văn minh thanh lịch khi uống
cafe, nước ngọt ?
a. Uống nước
Khi uống nước, không nên uống một hơi quá
nhiều. Phải uống nước đun sôi để nguội, nước tinh
khiết vô trùng ; không uống nước lã từ vòi, sông,
suối,
Nên uống nước sau khi ăn một giờ sẽ tốt cho
tiêu hóa.
b. Uống trà, cà phê, nước ngọt
Những người trẻ tuổi không nên uống trà, cà
phê, chất kích thích, dễ sinh nghiện ngập.
Khi pha trà tiếp khách cần rửa ấm chén, chú ý
cách tráng trà, pha trà đúng cách. Mời khách uống trà
phải bê mời quay chén về phía tay phải khách, mời
Page 9
-Văn minh thanh lịch khi uống
rượu, bia???
Trẻ em cần tránh điều gì?
người được kính trọng trước, thân tình sau.
Khi uống cà phê, cần chú ý cách cầm tách, sử
dụng thìa.
c. Uống bia, rượu
Trẻ em không nên ướng bia, rượu, ảnh hưởng
đến sức khỏe.
Người lớn tuổi, khi uống bia, rượu, cần giữ gìn
trong cách nói năng, cử chỉ, không để say xỉn. Không
lái xe khi trong người có chất rượu, cồn dễ gây tai nạn.
Không nên ép người khác uống bia, rượu ;
không mượn bia, rượu để gây gổ với người khác.
Tóm lại:
Văn hóa ẩm thực của người Hà Nội đã được hình thành từ bao đời nay. Để cho nét
đẹp ấy không mai một, mỗi chúng ta cần biết trân trọng truyền thống văn hóa ấy, góp
phần làm nên cái đẹp, cái thanh trong cốt cách người Hà Nội.
4.Củng cố:
Nhắc lại nội dung bài học.
Đọc thêm: PHỞ HÀ NỘI
**************************
Ngày:
Tiết: 4-5 Bài 3
TRANG PHỤC CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu:
Giúp học sinh học hỏi, tiếp thu truyền thống thanh lịch, văn minh – nét đẹp văn
hóa đặc trưng của người Hà Nội.
Thực hiện đúng các hành vi nói nghe, ăn uống, trang phục, ở, cử chỉ, vui chơi,
giao tiếp, ứng xử.
II/Nội dung-Phương pháp: Đàm thoại, pháp vấn, thảo luận
III/Lên lớp:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra nội dung đã học trước:
Thế nào là thanh lịch, văn minh trong ăn uống?
3.Bài mới:
I. TRANG PHỤC THANH LỊCH, VĂN MINH
Trang phục thể hiện rõ trình độ văn hóa, thẩm mĩ của mỗi người. Trang phục gồm
rất nhiều thứ như quần áo, giày dép, phụ kiện kèm theo, nhưng thể hiện rõ nhất ở cách
mặc.
1. Trang phục phù hợp với điều kiện và hoàn cảnh cụ thể
a. Trang phục phù hợp với thời đại
Page 10
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục hiện đại và trang
phục hợp thời đại khác nhau
như thế nào?
Cách dùng trang phục của
người Hà Nội?
Trang phục mỗi thời có khác nhau. Người Hà Nội
xưa thường giản dị và thanh nhã. Nam giới phổ biến là áo
cánh, quần ta. Phụ nữ thường mặc váy yếm, áo tứ thân.
Trang phục của người Hà Nội ngày nay gồm đủ
màu, đủ kiểu, thể hiện nhiều phong cách, xu hướng thẩm
mĩ khác nhau. Tuy vậy, phần lớn người Hà Nội vẫn giữ
được sự tề chỉnh, nền nã trong cách sử dụng trang phục.
b. Trang phục phù hợp với mùa
Hoạt động chung Nội dung
Cách lựa chọn trang phục theo
mùa của người Hà Nội?
Em hãy nêu ví dụ cụ thể?
Với điều kiện thời tiết bốn mùa, từ xưa người Hà
Nội đã biết tạo cho mình một thói quen mặc phù hợp với
điều kiện thời tiết của từng mùa.
Trang phục mùa hè thường có màu sắc tươi sáng,
nhã nhặn, nhẹ nhàng, mát mẻ. Quần áo mặc trong mùa
đông phải dầy, ấm áp.
Mùa xuân và thu là hai mùa thể hiện rõ nhất sự phong
phú trong trang phục của người Hà Nội. Những ngày
đầu thu là thời điểm rất phù hợp với chiếc áo sơ mi dài
tay may kiểu cách, đến cuối thu hay những ngày xuân
ấm áp lại là lúc để diện những chiếc áo len mỏng, áo
khoác nhẹ, có thể kết hợp thêm chiếc khăn quàng cổ.
c. Trang phục phù hợp với phong tục, tập quán
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục truyền thống là gì?
Có nên thay đổi không?
Hà Nội ngày nay, ngoài người Kinh còn bao gồm nhiều
dân tộc anh em cùng sinh sống. Trong các sinh hoạt
cộng đồng, trang phục mang đặc điểm văn hóa, phong
tục tập quán của từng vùng, từng dân tộc.
d. Trang phục phù hợp với điều kiện kinh tế
Hoạt động chung Nội dung
Cứ mặc theo mốt thì mới văn
minh, lịch sự có đúng vậy
không?
Nếu điều kiện kinh tế khá giả, mặc đơn giản hay cầu kì
phức tạp không thành vấn đề, chỉ cốt sao cho tiện và
đẹp. Nhưng với gia đình bình dân thì mặc kiểu cách, cầu
kì, mặc đồ đắt tiền quá cũng không phù hợp.
e. Trang phục theo hoàn cảnh giao tiếp
Page 11
Hoạt động chung Nội dung
Có mấy cách lựa chọn trang
phục?
Trang phục ở nhà và trang
phục khi ra khỏi nhà có thể
giống nhau được không?
Trang phục lễ hội mang đặc trưng riêng. Trong
các dịp trọng đại như cưới, hỏi, ngày Tết thường ăn mặc
đẹp, sang trọng, phù hợp với không khí lễ hội.
Trong đời sống thường ngày, quần áo cũng được
phân biệt rõ. Ở nhà, trang phục sao cho thuận tiện, thoải
mái nhưng vẫn kín đáo. Ra khỏi nhà, quần áo phải tươm
tất, tề chỉnh. Đến cơ quan, trường học cần mặc theo quy
định.
Tóm lại:
Tùy theo hoàn cảnh giao tiếp đi đâu, làm gì, gặp ai mà chọn trang phục cho phù
hợp. Dự lễ cưới cần mặc đẹp, ngược lại đến đám tang thì không mặc quần áo lòe loẹt, sặc
sỡ. Mặc quần áo khi đi lao động khác với trang phục đến nhà hát, dự dạ hội, đi du lịch.
2. Cách lựa chọn và sử dụng trang phục
Hoạt động chung Nội dung
Thế nào là biết cách lựa chọn
trang phục ?
Để trang phục luôn sạch sẽ, ta
cần phải làm gì ?
Cách lựa chọn trang phục khá phổ biến là dựa vào
chất liệu vải. Rồi từ chất liệu vải mà kiểu dáng trang
phục được chọn theo sao cho phù hợp. Ngoài ra, màu
sắc, đường kẻ, kiểu hoa cũng là một tiêu chí khi lựa
chọn trang phục sao cho tôn lên được lợi thế về dáng
vóc, che bớt đi khiếm khuyết trên cơ thể mình.
Chọn trang phục còn phải phù hợp với giới tính
và tuổi tác.
Để sử dụng trang phục thanh lịch, văn minh,
người Hà Nội không quá coi trọng việc có thật nhiều
quần áo mà quần áo phải luôn gọn gàng, sạch sẽ
(thay, giặt thường xuyên, giữ quần áo phẳng phiu),
hợp cảnh, hợp người.
II. TRANG PHỤC CỦA HỌC SINH THỦ ĐÔ
1. Trang phục ở nhà
Hoạt động chung Nội dung
Yêu cầu với trang phục khi ở
nhà ?
Cách lựa chọn trang phục ở nhà
theo mùa ?
Quần áo mặc ở nhà cần phải đảm bảo các tiêu
chí : tiện dụng, phù hợp với thời tiết, thoải mái, dễ
chịu và bảo vệ sức khỏe.
Trang phục ở nhà vào mùa hè rất đa dạng, có
thể là những bộ quần soóc, áo phông với bạn nam
hoặc bạn nữ là bộ đồ hay váy bằng chất liệu vải nhẹ,
mát, thấm mồ hôi như vải lanh, thô, côt – tông.
Page 12
Yêu cầu đối với học sinh ?
Vào mùa đông, trang phục ở nhà là những bộ
quần áo dài bằng vải bông hoặc côt – tông dày có tác
dụng giữ nhiệt và rất thoải mái khi mặc. Ngoài quần
áo, để giữ ấm cơ thể còn cần đến tất hay khăn quàng,
mũ ấm.
Học sinh từ tuổi mười hai, mười ba trở đi đang trong
quá trình phát triển, thay đổi về thể chất để thành
người lớn nên không được tùy tiện trong ăn mặc, quần
áo cần phải kín đáo, lịch sự hơn.
2. Trang phục khi đến trường
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục của học sinh khi đến
trường ?
Vì sao phải mặc đồng phục ?
Cách sử dụng đồng phục ở mỗi
nhà trường ?
Yêu cầu về đầu tóc của học sinh
cho phù hợp với trang phục và
hòa cảnh ?
Học sinh Hà Nội khi đến trường thường mặc đồng
phục.
Bộ đồng phục học sinh mang nhiều ý nghĩa, nó
không chỉ là dấu hiệu hình thức để phân biệt học sinh
các trường với nhau mà còn thể hiện sự bình đẳng
trong môi trường học đường. Hơn nữa, đồng phục còn
là niềm tự hào của học sinh khi các em được mang
hình ảnh của ngôi trường thân yêu qua hình lô – gô in
trên áo, từ đó xây dựng tình cảm gắn bó với thầy cô,
trường lớp.
Đồng phục của mỗi trường có thể khác nhau về
kiểu dáng và màu sắc nhưng nhìn chung có những đặc
điểm thống nhất: kiểu dáng gọn gàng, tiện dụng, phù
hợp theo mùa (mùa hè thì áo sơ mi kết hợp với quần
hoặc váy, mùa đông có thêm áo khoác ). Màu sắc
của đồng phục thường là áo trắng kết hợp với váy
hoặc quần màu xanh hay đen.
Sử dụng đồng phục cần phải có sự linh hoạt để
phù hợp với điều kiện thời tiết, hoàn cảnh gia đình và
đảm bảo sức khỏe của học sinh.
Phải luôn giữ đồng phục sạch sẽ (thay, giặt
thường xuyên, tránh để quần áo nhàu nát). Mặc đồng
phục đến trường phải gọn gàng, chỉnh tề, thực hiện
đúng theo quy định của nhà trường (về ngày mặc,
cách mặc, )
Khi thời tiết chuyển mùa, trong những ngày
lạnh cần mặc cho đủ ấm, có thể mặc thêm áo len bên
Page 13
Yêu cầu với học sinh khi đến
trường ?
trong áo đồng phục mùa đông hoặc mặc thêm áo sơ
mi trong áo khoác đồng phục; khi nắng ấm có thể cởi
áo khoác ngoài.
Khi mặc bộ đồng phục đến trường, đầu tóc cũng phải
gọn gàng, không nhuộm xanh, đỏ lòe loẹt. Cách chọn
và đội mũ cũng cần phù hợp với quần áo. Cùng với bộ
đồng phục, phải đi dép có quai hậu hoặc giày, tạo nên
sự đồng bộ, năng động, phong cách khỏe khoắn của
học sinh. Ngoài ra, tùy theo điều kiện thời tiết, khi đi
học, học sinh có thể sử dụng thêm khăn quàng cổ. Dù
quàng hay đội khăn cũng cần gọn gàng, tránh lòe xòe,
rườm rà.
3. Trang phục khi tham gia các hoạt động xã hội
Hoạt động chung Nội dung
Trang phục khi tham gì lễ hội thì
phải đảm bảo những tiêu chí gì?
Tùy theo hoàn cảnh mà có lựa
chọn trang phục:
-Khi tham gì lễ hội?
-Khi đi dự tiệc?
-Khi đi du lịch?
Khi tham gia các hoạt động tập thể, ngoài bộ
đồng phục, tùy vào tính chất của buổi sinh hoạt có
thể mặc các loại trang phục khác nhưng không quá
màu mè, kiểu cách. Cần phải chú ý tránh lối ăn mặc
hở hang, đua đòi không phù hợp với phong tục, tập
quán và lứa tuổi, nhất là đối với nữ giới.
Khi tham gia lễ hội, trang phục phải đẹp, có
thể điệu hơn ngày thường nhưng vẫn phải đúng với
lứa tuổi học sinh. Tránh lối ăn mặc làm cho mình già
đi trước tuổi làm mất vẻ hồn nhiên, trong sáng của
tuổi học trò.
Khi dự các bữa tiệc như sinh nhật, đám cưới
hoặc những cuộc vui cần biết chọn trang phục sao
cho phù hợp. Tuy nhiên cần phải chú ý đến tính tiện
dụng và lịch sự của trang phục.
Khi đi chơi hoặc du lịch, dã ngoại, trang phục
cần gọn gàng, khỏe khoắn, phù hợp với lứa tuổi. Khi
chơi thể thao cần mặc quần áo phù hợp với từng
môn, đi giày tất gọn gàng.
Tóm lại:
Page 14
Trang phục thể hiện nếp sống thanh lịch, văn minh. Sử dụng trang phục ngoài ý
nghĩa thẩm mĩ còn là văn hóa. Vì vậy, học sinh Thủ đô cần biết sử dụng trang phục phù
hợp trong mỗi hoàn cảnh để tôn lên nét đẹp trong phong cách người Hà Nội.
4.Củng cố:
Nhắc lại nội dung kiến thức của bài
Đọc thêm: BÀI THƠ ÁO DÀI
*****************************
Ngày:
Tiết: 6 Bài 4
NƠI Ở CỦA NGƯỜI HÀ NỘI
I/Mục tiêu: Nhận biết được sự cần thiết của chỗ ở cũng là thể hiện nét thanh lịch
II/Phương pháp: Pháp vấn, thảo luận
III/Bài mới:
1.Tổ chức:
2.Kiểm tra nội dung đã học:
3.Bài mới:
I. SỰ CẦN THIẾT CỦA NƠI Ở ĐỐI VỚI CON NGƯỜI
Nơi ở, hiểu theo cách đơn giản nhất chính là nơi có ngôi nhà thân yêu, là mái ấm
gia đình. Vì vậy, nó có vai trò vô cùng quan trọng đối với cuộc sống của mỗi con người.
Ngôi nhà ấy có thể to rộng, có thể nhỏ hẹp, có thể đẹp cũng có thể đơn giản, mộc mạc
nhưng nó là nhu cầu thiết yếu của mỗi người.
Các kiểu nhà ở rất phong phú và đa dạng.
1. Nhà ở nông thôn
Hoạt động chung Nội dung
Người Hà Nội thể hiện văn
minh, thanh lịch ngay từ những
giá trị nhỏ bé và thường nhật
nhất.
Cách bố trí nhà ở của người Hà
Nội?
Nhà của người ở vùng Nông
thôn?
Ở vùng nông thôn, nhà ở thường xây cất theo lối
truyền thống, có chung một kiểu khá phổ biến là nhà ba
gian, hoặc rộng hơn thì bốn, năm gian. Những căn nhà
này được bố trí theo hàng ngang, có mặt tiền rộng.
Thường thì người ta hay chọn làm nhà hướng nam.
Trước nhà có sân, vườn.
Dù nhà rộng hay hẹp thì gian phòng chính giữa
vẫn luôn được bố trí làm nơi thờ cúng và tiếp khách.
Ngay sát bức tường đối diện với cửa lớn là bàn thờ tổ
tiên. Trước bàn thờ, người ta thường đặt một bộ trường
kỷ hoặc bàn ghế để tiếp khách. Hai gian bên kê giường
ngủ, tủ quần áo và những vật dụng cần thiết. Còn đối
với những nhà bốn hoặc năm gian thì người ta thường
để một hoặc hai gian làm buồng cất thóc, lúa, đồ dùng,
Page 15
có khi kết hợp làm buồng ngủ. Thông thường, khu bếp
và vệ sinh cũng nằm trong khuôn viên nhưng biệt lập
hẳn với căn nhà.
2. Nhà ở đô thị
Hoạt động chung Nội dung
Nhà của người ở vùng thành thị
có sự khác biệt gì so với nhà của
người ở vùng nông thôn??
Khác với những ngôi nhà ở nông thôn, nhà ở đô
thị không có một kết cấu chung mà khá phong phú về
kiểu dáng, thường nhiều tầng, kề nhau san sát, mặt tiền
hướng ra đường phố. Bên cạnh đó có những khu chung
cư, đáp ứng nhu về cầu nhà ở cho số đông dân, đồng
thời cũng là giải pháp cho không gian chật hẹp ở đô
thị.
Khác với nhà nông thôn, nhà ở đô thị hiện nay thường
được chia thành nhiều phòng ứng với những chức năng
riêng như phòng khách, phòng bếp, vệ sinh và các
phòng ngủ. Đối với những ngôi nhà chật hẹp, người ta
có thể kết hợp phòng khách với phòng ăn hoặc phòng
ngủ để tiết kiệm diện tích.
II. CÁCH SẮP XẾP NƠI Ở THANH LỊCH, VĂN MINH
1. Nhà ở
Nhà ở dù rộng, hẹp, to, nhỏ đều có thể sắp xếp ngăn nắp, gọn gàng, sạch sẽ, trở thành nơi
sinh sống thanh lịch, văn minh.
Hoạt động chung Nội dung
Yêu cầu về bố trí nhà ở
của người Hà nội?
Phòng khách?
Phòng ngủ?
Bàn ghế?
Bếp ăn?
Thường thì bước chân vào nhà, không gian chính hay
phòng lớn sẽ là phòng tiếp khách của cả gia đình. Phòng khách
thường rộng rãi, thoáng mát và được trang trí lịch sự, phù hợp,
không phô trương, cầu kì, kiểu cách mà thanh nhã, thể hiện óc
thẩm mĩ cũng như tính cách của những người sống trong ngôi
nhà. Bàn ghế tiếp khách được bày biện gọn gàng và giữ sạch sẽ,
bộ ấm chén tiếp khách được giữ khô ráo và úp xuống cẩn thận.
Ngoài phòng khách, một không gian chung nữa của cả
gia đình là bếp ăn. Bếp ăn thường được chia làm khu chế biến,
nấu nướng và khu bàn ăn. Bếp ăn là nơi mà cả gia đình gặp gỡ
và trò chuyện thường xuyên nhất. Chính vì vậy, bếp ăn cũng là
một không gian rất đặc biệt trong ngôi nhà, cần được sắp xếp
gọn ghẽ, vệ sinh thường xuyên, đảm bảo an toàn về cháy nổ.
Đối với nhà của người Việt Nam, có một không gian rất được
Page 16
coi trọng, đó là nơi dành cho việc thờ cúng gia tiên. Trong
những ngôi nhà mới hiện nay, người ta thường dành riêng một
phòng thể thờ cúng. Đối với những ngôi nhà diện tích hẹp,
người ta thường đặt một bàn thờ trên cao, vừa thể hiện sự tôn
kính, lại vừa tiết kiệm diện tích.
Tóm lại:
Nhà ở có ý nghĩa rất lớn đối với mỗi con người. Vì vậy, mỗi thành viên trong gia
đình đều phải có ý thức tôn trọng, giữ gìn và tô điểm cho ngôi nhà của mình thêm đẹp,
thêm sinh động và thêm gắn bó.
2. Phòng ở
Hoạt động chung Nội dung
Vì sao cần phải có phòng
nghỉ riêng cho từng người
trong gia đình?
Yêu cầu với phòng nghỉ
riêng?
Đối với một ngôi nhà ở đô thị, thường thì mỗi
người sẽ có phòng riêng. Tuy nhiên, cũng có những gia
đình không có điều kiện, hoặc như những ngôi nhà ở
nông thôn, dù không có phòng riêng nhưng bao giờ cũng
có không gian được quy ước dành riêng cho từng người,
và đó chính là thế giới riêng của mỗi người trong ngôi
nhà.
Phòng ở riêng của mỗi người là nơi sinh hoạt, nghỉ
ngơi và thường cảm thấy độc lập, thoải mái hơn. Phòng ở
cần được sắp xếp hợp lý, gọn gàng, sạch sẽ, vừa mang
những nét riêng của chủ nhân, vừa hài hòa với không
gian chung của gia đình. Không tùy tiện bày biện lộn xộn
gây ảnh hưởng đến nếp sống chung. Ngay cả khi phòng ở
chỉ có một người cũng không vì thế mà chăn màn không
gấp, để đồ đạc, sách vở lên giường nằm, guốc dép mỗi
chiếc một nơi
3. Góc học tập
Hoạt động chung Nội dung
Một yêu cầu không thể thiếu
của người học sinh chính là
góc học tập.
Vậy để có góc học tập tốt ta
phait làm những gì?
Trong ngôi nhà, đặc biệt là đối với học sinh, một
góc không gian nữa cũng rất quan trọng, đó là góc học
tập. Nhìn vào góc học tập, người ta có thể đánh giá được
ý thức học tập học sinh đó.
Góc học tập có gọn gàng, ngăn nắp thì mới tạo
được tâm thế học tập tốt, giúp học sinh đạt được kết quả
tốt trong học tập. Trái lại, nếu góc học tập bừa bộn, muốn
tìm một quyển sách, một quyển vở hay một cái bút cũng
khó thì không thể đem lại một kết quả cao trong học tập.
Page 17
Cách thức trang trí góc học
tập?
Chính vì vậy, góc học tập cần phải được sắp xếp
gọn gàng, bàn ghế để ngồi học lúc nào cũng phải được kê
ngay ngắn, giá sách phải được xếp ngăn nắp, từng loại
sách phải được xếp riêng và gáy sách phải quay ra ngoài
cho dễ tìm, vở phải được bọc lại và dán nhãn cẩn thận Ở
góc học tập cần phải có thời gian biểu và thời khóa biểu.
Ngoài những vật dụng cần thiết phục vụ cho việc
học tập thì góc học tập cũng nên được trang trí thêm cho
sinh động. Có thể đơn giản chỉ là tấm hình một ban nhạc
bạn yêu thích, hay gần gũi hơn nữa là bức ảnh chụp cùng
người thân trong gia đình hay những người bạn. Tất cả
những thứ ấy sẽ giúp cho góc học tập trở nên có hồn hơn
và cảm thấy vui vẻ và thoải mái hơn mỗi khi ngồi vào
bàn học.
Tóm lại:
Nhà ở không chỉ đơn thuần là nơi ở, nó còn là chốn đi về, nơi giao lưu, tiếp xúc
giữa những thành viên trong gia đình, đồng thời cũng là nơi để mở rộng quan hệ họ hàng,
xóm phố. Vì vậy, nhà ở chính là một không gian văn hóa vật chất, tinh thần quan trọng
đối với mỗi con người, mỗi gia đình. Do đó, mỗi người cần phải có ý thức làm cho nhà ở
của mình trở thành địa chỉ thanh lịch, văn minh.
4.Củng cố:
Nhắc lại nội dung đã học.
Bạn đang tìm hiểu bài viết: Nếp sống thanh lịch, văn minh của người Hà Nội trong cách giao lưu và gặp gỡ 2024
HỆ THỐNG CỬA HÀNG TRÙM SỈ QUẢNG CHÂU
Điện thoại: 092.484.9483
Zalo: 092.484.9483
Facebook: https://facebook.com/giatlathuhuongcom/
Website: Trumsiquangchau.com
Địa chỉ: Ngõ 346 Nam Dư, Trần Phú, Hoàng Mai, Hà Nội.
